VLAN چیست و چرا اهمیت دارد؟ 

تصور کنید در یک ساختمان بزرگ اداری هستید. هر بخش نیاز به امکانات و دسترسی‌های خاص دارد و برای مدیریت بهتر، ساختمان به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شود. شبکه‌های کامپیوتری نیز مشابه همین وضعیت هستند و برای مدیریت بهتر و افزایش امنیت، به بخش‌های مختلف تقسیم می‌شوند. یکی از ابزارهای مهم برای این تقسیم‌بندی، VLAN یا شبکه محلی مجازی است.

VLAN چیست؟

VLAN یا Virtual Local Area Network شبکه‌ای مجازی است که روی شبکه فیزیکی ایجاد می‌شود. با استفاده از آن می‌توان شبکه فیزیکی را به چندین شبکه منطقی تقسیم کرد، بدون نیاز به تغییرات فیزیکی در زیرساخت شبکه.

چرا به آن نیاز داریم؟

• افزایش امنیت: تقسیم شبکه به بخش‌های مختلف، از انتشار بدافزارها و حملات سایبری به سایر بخش‌ها جلوگیری می‌کند.
• بهبود عملکرد: مدیریت ترافیک شبکه و جلوگیری از تداخل بین دستگاه‌ها. به عنوان مثال، اختصاص VLAN مجزا به ترافیک VoIP کیفیت تماس‌ها را بهبود می‌بخشد.
• انعطاف‌پذیری بیشتر:ایجاد VLAN جدید بدون اختلال در سایر بخش‌ها امکان‌پذیر است.
• کاهش هزینه‌ها: استفاده مؤثرتر از تجهیزات شبکه، مانند ایجاد چند VLAN روی یک سوئیچ.

انواع VLAN

انواع مختلف این شبکه‌های مجازی برای پاسخ به نیازهای خاص شبکه‌ها ایجاد شده‌اند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین انواع آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• VLAN داده: جداسازی ترافیک کاربران برای بهبود امنیت و مدیریت.
• VLAN مدیریت:جداسازی ترافیک مدیریتی از ترافیک عادی برای کنترل بهتر شبکه
• VLAN صوتی: جداسازی ترافیک صوتی (VoIP) برای کیفیت بهتر تماس‌ها.
• VLAN امنیتی: حفاظت از داده‌های حساس و بحرانی.
• VLAN مهمان: دسترسی محدود به مهمانان، معمولاً در هتل‌ها و مکان‌های عمومی.

انواع VLAN بر اساس روش ایجاد آن‌ها

این شبکه‌های مجازی را می‌توان بر اساس روش ایجاد آن‌ها به انواع مختلفی تقسیم کرد:

• VLAN‌های مبتنی بر پورت: در این نوع، عضویت دستگاه‌ها بر اساس پورت‌های فیزیکی سوئیچ تعیین می‌شود. به عبارت دیگر، هر پورت سوئیچ به یک VLAN خاص تعلق دارد.
• VLAN‌های مبتنی بر MAC: در این مدل، عضویت دستگاه‌ها بر اساس آدرس MAC کارت شبکه تعیین می‌شود. آدرس MAC، یک آدرس سخت‌افزاری منحصر به فرد است که هر کارت شبکه آدرس MAC مخصوص به خود را دارد.
• VLAN‌های مبتنی بر پروتکل: در این نوع از شبکه‌های مجازی، عضویت دستگاه‌ها بر اساس پروتکل شبکه‌ای که استفاده می‌کنند تعیین می‌شود. مثلا، می‌توانید یک VLAN برای ترافیک VoIP (Voice over IP) و یک VLAN برای ترافیک داده ایجاد کنید.
• VLAN‌های مبتنی بر VLAN: در اینجا VLAN‌ها می‌توانند درون VLAN‌های دیگر قرار بگیرند و ساختارهای پیچیده‌تری را ایجاد کنند.

کاربردهای آن

• تقسیم‌بندی شبکه بر اساس دپارتمان: هر دپارتمان می‌تواند VLAN مخصوص به خود را داشته باشد.
• ایجاد شبکه‌های مهمان: برای مهمانان شبکه می‌توان VLAN جداگانه‌ای ایجاد کرد.
• جداسازی شبکه‌های حساس: شبکه‌های حاوی اطلاعات حساس را می‌توان در VLAN‌های جداگانه قرار داد.
• ایجاد شبکه‌های آزمایشی: برای آزمایش نرم‌افزارها و تجهیزات جدید می‌توان VLAN‌های آزمایشی ایجاد کرد.

نتیجه‌گیری

VLAN‌ها به عنوان ستون فقرات بسیاری از شبکه‌های مدرن، نقش حیاتی در حفظ امنیت و بهبود عملکرد شبکه ایفا می‌کنند. با تقسیم منطقی شبکه به بخش‌های کوچکتر، VLAN‌ها به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا ترافیک شبکه را مدیریت کرده و از بروز مشکلات امنیتی جلوگیری کنند. هر سازمان باید راهکارهای VLAN را متناسب با نیازهای خاص خود انتخاب کند.